John Christy, Richard McNider and Roy Spencer trying to overturn mainstream science by rewriting history and re-baselining graphs

Who are the Flat Earthers?

Before the advent of modern climatology, common wisdom had it that we tiny humans couldn’t possibly influence climate. Modern science shows we can. Yet John Christy and Richard McNider claim the exact opposite in a recent WSJ op-ed, in which they claim that their outdated views on climate somehow make them modern-day Galileo’s (or in their words: Why they are the ones declaring that the earth is round while the vast majority of the climate scientists persist in thinking the earth is flat). They couldn’t be more wrong.

Back then, scientific evidence slowly overturned the religious-cultural notion that the Earth was the centre of the universe. This resulted in a scientific consensus that the Earth revolves around the sun. More recently scientific evidence has started overturning the notion that humans can’t possibly influence something as gigantic as the Earth’s climate. This too has resulted in a scientific consensus  (though a public consensus is still lagging behind). In both cases, the pre-scientific notion was mostly culture-based, as opposed to being evidence-based.

As Jeff Nesbit tweeted: “Being the last scientist to accept established climate science doesn’t make you Galileo.” Quite the opposite indeed.

The Galileo-complex also suggests a rather simplistic view of how science progresses. Rather than a lone skeptic overthrowing a scientific (rather than a cultural) consensus, scientific progress is a usually a gradual process. New evidence has to be reconciled with the existing mountain of evidence; it doesn’t simply replace it. Observing a bird in the air doesn’t disprove gravity. “Skeptics” and their supporters often bring up Galileo as an example of that the scientific consensus can also be wrong, and has been wrong in the past. True enough, though as Carl Sagan said: “they laughed at Galileo, but they also laughed at Bozo the clown”.

Hot spot

Besides their entirely misplaced Galileo-framing, Christy and McNider also make a range of unsupported and/or incorrect statements. One argument deals with the so-called tropical tropospheric hot spot. This refers to the expected stronger warming of the tropical troposphere as compared to the surface. This “hot spot” is independent of the cause of the warming. But what do Christy and McNider write in the WSJ:

(the warming of the deep atmosphere is) the fundamental sign of carbon-dioxide-caused climate change, which is supposedly behind these natural phenomena

But hang on, didn’t Christy admit to the basic science that this hot spot is not specific to a greenhouse effect? Yes, he did (at the ClimateDialogue discussion in which he participated):

“Yes, the hot spot is expected via the traditional view that the lapse rate feedback operates on both short and long time scales. (…) it [the hot spot] is broader than just the enhanced greenhouse effect because any thermal forcing should elicit a response such as the “expected” hot spot.”

So why is he claiming something in the WSJ that he knows to be untrue?

Model-observation comparison

It almost goes without saying that any climate model-observation mismatch can have multiple (non-exclusive) causes (as succinctly summarized at RC):

1. The observations are in error
2. The models are in error
3. The comparison is flawed

But rather than doing a careful analysis of various potential explanations, McNider and Christy, as well as their colleague Roy Spencer, prefer to draw far reaching conclusions based on a particularly flawed comparison: They shift the modelled temperature anomaly upwards to increase the discrepancy with observations by around 50%. Using this tactic, Roy Spencer showed the following figure on his blog recently:

So what did he do? Jos Hagelaars tried to reproduce the different steps involved. A comparison of annual data, using a 1986-2005 baseline, would look as follows:

Spencer used a 5 year running mean instead of annual values, which would (should) look as follows:

The next step is re-baselining the figure to maximize the visual appearance of a discrepancy: Let’s baseline everything to the 1979-1983 average (way too short of a period and chosen very tactically it seems):

Which looks surprisingly similar to Spencer’s trickery-graph. But critiquing Roy Spencer comes at a risk: He may call you a “global warming Nazi”. Those nasty CO2 molecules, that’ll teach them!

Many thanks to Jos Hagelaars for the data analysis and figures.

Advertisement

Professional deformation

(Nederlandse versie hier)

 

A meteorologist and a chemist were discussing the cause of the unexpected isoprene concentrations at a forest site (isoprene is an organic compound emitted by trees). The meteorologist thought it was most likely caused by some specific boundary layer dynamics, whereas the chemist thought that perhaps some unexpected chemical reaction was taking place. What did I learn from witnessing this discussion?

 

Natural

Everybody has a natural tendency to think along familiar lines. And to a certain extent, it makes sense: If you’re much more familiar with meteorology than with chemistry, then of course most explanations you can come up with are meteorological in nature. And as long as you are fair in weighing your thoughts and specific evidence alongside those coming from other disciplines, then there’s no problem. By discussing the relative merits of different explanations, you can hopefully come to a conclusion (dare I say “consensus”) as to what is most likely the case, taking all evidence into account.

 

Hubris

Problems may arise when you downplay explanations coming from other relevant disciplines, being all too sure that the explanation is to be found within the realms of your specialty. If in doing so you ignore evidence to the contrary, chances are you’re in denial.

 

Example

The theory of continental drift was rejected by some influential geologists in the early 20^th century. In an excellent presentation, Oreskes sais of one of them, Bowie, that he did so “wholly on the basis of geodetic evidence (from his own specialty), and ignored the large body of data from various other geological specialties that independently argued in favor of continental drift.” She goes on to say that “we all gravitate towards certain kinds of evidence and arguments, and they tend to be the ones with which we are most familiar.”

 

Professional deformation

This “professional deformation” of favoring familiar lines of evidence, while ignoring that from other disciplines, is also happening in the climate debate: Examples abound of meteorologists who point to the chaotic nature of weather and turbulence, of geologists who point to massive climate changes in the past, of astronomers or solar physicists who point to the sun as the main driver of climate change, etc. Such claims are often so called half-truths.

 

These are all specialties that are related to the broad field of climate science, and as such they often make very useful contributions to the field. But some individual scientists make strong and contrarian claims about climate change, rooted in their own specialty, while ignoring the vast body of data and evidence from various other disciplines that independently argue in favor of the scientific consensus. That’s a red flag for taking their opinions on climate science with a grain of salt, even though they may be perfectly capable and honest scientists in their specialty. A multidisciplinary view is not everyone’s cup of tea.

 

Galileo

The feeling of being the new Galileo, the misunderstood underdog fighting “the scientific establishment”, may be an important psychological drive for “skeptical” scientists. This feeling is amplified by a big fan-club cheering them on from the sideline (in the popular media).

 

In addition to the explanation given by Oreskes above, I think that many people tend to gravitate towards the kinds of evidence of which we like the perceived consequences best. With continental drift nobody besides geologists could care less what scientific consensus would be reached, but that’s a different story with global warming. Those who are afraid of the solution (predicting economic doom) find an easy way out, psychologically speaking, by ignoring or denying the problem, e.g. by holding on to even the flimsiest piece of evidence to the contrary. They are more of the “anything-but-CO2” kind, and they constitute the fan-club mentioned above.

 

Btw, the meteorologist was most likely correct, as I could show with a 1 dimensional box model.

Beroepsdeformatie

(English version here)

 

Een meteoroloog en een scheikundige waren aan het discussiëren over de oorzaak van de onverwachte concentraties van isopreen (een organische verbinding geëmitteerd door bomen) die ze gemeten hadden tijdens een meetcampagne in het bos. De meteoroloog dacht dat het aan de dynamiek van de atmosferische grenslaag lag, terwijl de scheikundige aan chemische reacties aan het denken was. Wat kon ik uit deze discussie opmaken?

 

Natuurlijk

Iedereen heeft een natuurlijke tendens om in bekende termen te denken. Voor een deel is dat ook logisch: Als je meer weet van meteorologie dan van scheikunde, dan zullen de meeste verklaringen die je kunt bedenken van meteorologische aard zijn. En als je jouw argumentatie eerlijk afweegt ten opzichte van die vanuit een andere discipline, dan is er geen probleem. Door de onderbouwing van de verschillende argumentaties met elkaar te vergelijken, en al het bewijsmateriaal in aanmerking te nemen, kan er vaak een conclusie (zelfs een consensus) bereikt worden over wat de meest waarschijnlijke verklaring is.

 

Hubris

Problemen ontstaan als je verklaringen vanuit andere disciplines gaat onderwaarderen, en wat al te zeker bent dat de verklaring binnen de grenzen van jouw specialiteit te vinden is. Als je dan ook nog eens je ogen sluit voor aanwijzingen die een andere kant opwijzen, dan ben je wellicht in ontkenning.

 

Voorbeeld

De theorie van continentale drift werd aan het begin van de twintigste eeuw ontkend door een aantal invloedrijke geologen. In een ijzersterke presentatie zegt Oreskes over een één van hen, Bowie, dat hij dit deed “uitsluitend op basis van geodetische aanwijzingen (zijn eigen specialiteit) en dat hij daarbij grote hoeveelheden data van andere geologische specialiteiten buiten beschouwing liet, die onafhankelijk van elkaar de theorie van continentale drift ondersteunden.” Ze vervolgt met: “We neigen allemaal naar bepaalde soorten aanwijzingen en argumenten, en dat zijn meestal die met wie het meest vertrouwd zijn.”

 

Beroepsdeformatie

In het klimaatdebat komt een dergelijke beroepsdeformatie ook voor. Voorbeelden te over van meteorologen die, verwijzend naar het chaotische gedrag van het weer en turbulentie, klimaatmodellen belachelijk maken, van geologen die erop hameren dat het klimaat in het verre verleden altijd is veranderd, van astronomen die de zon aanwijzen als belangrijkste veroorzaker van klimaatveranderingen, etc. Dergelijke uitlatingen bevatten vaak zogenaamde halve waarheden.

 

Dit zijn natuurlijk wel specialiteiten die gerelateerd zijn aan klimaatwetenschap, en dus vaak juist heel waardevolle bijdragen eraan leveren. Maar sommige individuele wetenschappers doen nogal boude uitspraken over klimaatverandering, verankerd in hun eigen specialiteit, terwijl ze de grote hoeveelheid data en aanwijzingen van andere disciplines, die voor de wetenschappelijke consensus pleiten, achterwege laten. Dan gaat bij mij een waarschuwingslampje branden om hun mening over klimaatwetenschap met een flinke korrel zout te nemen, ook al kunnen ze prima wetenschappers zijn in hun eigen specialiteit. Multidisciplinaire wetenschap is niet ieders ding.

 

Galileo

Het idee om de onbegrepen eenling te zijn, die tegen het wetenschappelijke establishment vecht, en die t.z.t de wetenschap op zijn grondvesten zal doen trillen zoals ooit Galileo deed, is waarschijnlijk ook een belangrijke psychologische drijfveer. Dat gevoel wordt nog eens gevoed door de grote fanclub die je dan staat toe te juichen langs de zijlijn (in de niet-wetenschappelijke media).

 

Naast de uitleg die Oreskes geeft (zie hierboven), denk ik dat veel mensen neigen naar die aanwijzingen en argumentatie, waarvan we de verwachte gevolgen het prettigst vinden. Het kan waarschijnlijk niemand behalve geologen iets schelen wat de wetenschappelijke consensus is over continentale drift, maar dat ligt wel even anders bij klimaatverandering. Wie bang is voor de oplossing (en bv economische ondergang voorspelt) vindt psychologisch gesproken een makkelijke uitweg door het probleem niet onder ogen te zien, of door het te ontkennen. Ze zullen elke aanwijzing aangrijpen, hoe zwak ook, om het tegendeel te kunnen beweren. Zij zijn meer het “alles-behalve-CO2” type, en vormen de boven genoemde fanclub.

 

Trouwens, de meteoroloog had waarschijnlijk gelijk, zoals ik kon aantonen met een 1 dimensionaal box model.