Wetenschappelijke handleiding bij het ‘Skeptics Handbook’

Er is nu een Nederlandse vertaling van de ‘Scientific Guide to Skeptics Handbook’. Geschreven door John Cook van SkepticalScience met assistentie van verscheidene klimaatwetenschappers, vertaald naar het Nederlands door Kristof Vandoorne. SkepticalScience is een bijzonder goede bron voor wetenschappelijk gefundeerde informatie over een scala van veel gehoorde “skeptische” argumenten. In het Nederlands geeft de site van het PCCC, Klimaatportaal, antwoorden op veel gehoorde vragen.

De grote lijnen van wat de wetenschap over door mensen veroorzaakte klimaatverandering weet  staan erin vermeld.

De “vingerafdrukken” van de menselijke hand in de huidige klimaatverandering zijn:

– Afkoeling van de stratosfeer (hogere luchtlagen)

– Minder warmte (infraroodstraling) ontsnapt naar de ruimte

– Meer warmte (infraroodstraling) keert terug naar de aarde

– ‘s Nachts warmt het meer op dan overdag

Deze “vingerafdrukken” komen overeen met wat je zou verwachten bij een versterkt broeikaseffect.

Advertisement

Hoe sceptisch zijn sceptici nu eigenlijk?

Leuk, van die filosofische stukjes over klimaatverandering! In NRC.next stond vandaag een interessante column van Rob Wijnberg, ook te lezen op zijn blog:

Achterdocht is niet hetzelfde als scepsis

(…)
Het Griekse werkwoord skeptomai [betekent] ‘zorgvuldig bekijken’ of ‘onderzoeken’. Volgens Sextus Empiricus waren er dan ook drie soorten filosofen: zij die stelden dat ze de waarheid kenden, zij die stelden dat de waarheid onkenbaar was en zij die naar de waarheid bleven zoeken. De laatste noemde hij sceptici.

Dat de PVV alle klimaatwetenschap categorisch afdoet als een links complot van manipulerende onderzoekers, maakt van het klimaatscepticisme dus een volslagen karikatuur. De Deense socioloog Marcello Truzzi had daar een naam voor: pseudoscepticisme. Volgens hem onderscheidde de pseudoscepticus zich van de echte scepticus door de volgende kenmerken:

1) het veelvuldige gebruik van de drogreden dat onvoldoende bewijs automatisch betekent dat een hypothese onwaar is
2) de neiging om een hypothese te ontkennen in plaats van te betwijfelen;
3) de neiging om tegenstanders te ridiculiseren in plaats van te bekritiseren en
4) de houding dat de eigen stellingname evident is en dus geen verdere onderbouwing vereist.

(…)
Een fundamenteel probleem in de wetenschap [is] dat causale verbanden nooit met absolute zekerheid kunnen worden vastgesteld. 

Daarom is het een drogredenering om te stellen dat “onzekerheid (of niet alles weten) hetzelfde is als niets weten”. Je zou ze eens de kost moeten geven die zich van die argumentatie bedienen.

Vervolgens schrijft Rob dat er wel degelijk constructieve sceptici bestaan, en beschrijft hun belangrijkste punten van kritiek (scepsis over de trend; scepsis over de menselijke invloed; scepsis over de gevolgen):

Deze drie soorten sceptische kanttekeningen vormen een constructieve bijdrage aan het klimaatdebat, omdat ze uitdagen tot verder onderzoek – zoals de oorspronkelijke sceptici het bedoelden.

Idealiter zou dat inderdaad zo zijn. Helaas, de werkelijkheid is anders. Velen die zich etaleren als constructieve sceptici zijn dat allerminst. Wellicht bedienen ze zich niet van rare complottheorieën en grof taalgebruik, maar in veel gevallen staan ze niet open voor aanwijzingen die op het tegendeel wijzen van de door hun graag geziene conclusie.

Vaak zijn hun argumenten al ontelbare malen weerlegd, maar blijven ze die toch in stelling brengen. Dan zijn ze wat mij betreft ontmaskerd als zijnde pseudosceptici. Zeker als ze die argumenten niet in de wetenschappelijke wereld bediscussiëren (waar ze weten dat die geen stand houden tegenover een kritische blik), maar alleen maar in de publieke sfeer naar buiten brengen. Ze zijn dan blijkbaar niet geïnteresseerd in het verder helpen van de wetenschap, maar in het bespelen van de publieke opinie.

Het bestaan van dergelijke pseudosceptici neemt natuurlijk niet weg dat er talloze échte sceptici zijn, waaronder niet in de laatste plaats de wetenschappers zelf.

Scepsis: Ook voor twijfel heb je redenen nodig

Een erg goed artikel in de Trouw van vorige week van Boudewijn de Bruin, filosoof aan de Universiteit Groningen:

Scepsis over klimaatverandering is zinnig, maar alleen als er ook goede redenen voor zijn. Komt twijfel voort uit de wens lekker in je auto te blijven rondrijden, dan is ze hypocriet.De fouten in het rapport van het internationale klimaatpanel IPCC hebben tot sceptische reacties geleid over de betrouwbaarheid van wetenschappelijk onderzoek.

(…)

Wetenschappers hebben het moeilijk met deze scepsis. Wetenschappers zien fouten als iets onvermijdelijks. Een voetballer mist ook wel eens een penalty.

(…)

Is die kritische houding over wetenschap verkeerd? Ik denk het niet – mits gebaseerd op goede gronden.

Als ik een huis wil kopen, is het heel nuttig om sceptisch te zijn wanneer de makelaar of hypotheekverstrekker mij verzekert dat huizenprijzen bijna niet kunnen dalen. Hebben zij bewijs voor hun bewering? Hebben zij er niet heel veel belang bij dat ik hen geloof?

(…)

Met wat meer scepsis waren minder mensen slachtoffer geworden van de kredietcrisis. Maar is onbeperkte scepsis ook zo goed? Is het goed om aan alles te twijfelen?

(…)

Aan alles twijfelen is gevaarlijk. En niet alleen in het verkeer. Maar algehele twijfel is ook filosofisch problematisch. Het argument dat de Oostenrijkse filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951) voor deze bewering gaf, is momenteel weer erg actueel.

Wanneer we besluiten om iemand te geloven dan doen we dat omdat we daar goede redenen voor hebben. Als ik over het strand van Schiermonnikoog loop met een beroemde vogelkenner, en hij vertelt mij over het broedgedrag van de scholekster, dan geloof ik hem omdat ik weet dat hij een expert is. Natuurlijk, hij kan zich vergissen. Maar ik heb meer redenen om aan te nemen dat hij zich niet, dan dat hij zich wel vergist.

Dat is niet erg opzienbarend. Je mag iemand pas geloven als je er goede redenen voor hebt om aan te nemen dat wat hij zegt waar is. Wittgensteins revolutionaire inzicht was echter dat dit ook geldt voor twijfel. Net zoals je redenen nodig hebt om iemand te geloven, moet je redenen hebben om aan iemand te twijfelen. Stel bijvoorbeeld dat de vogelkenner mij op onze tocht ook vertelt dat gasboringen in de Waddenzee economisch weinig nut hebben. Dan is twijfel meer op zijn plaats. Want ik weet dat de vogelkenner geen econoom is, en al helemaal geen expert op het gebied van gas en economie.

Hebben de klimaatsceptici goede redenen voor hun twijfel? En hoe ga je dat na? Stel dat een klimaatscepticus het IPCC-rapport niet gelooft op grond van het feit dat er op één plaats gebruik is gemaakt van een artikel dat niet voldoet aan de gebruikelijke academische eisen van peer review.

(…)

Tal van rapporten die klimaatsceptici voor zoete koek slikken, maken gebruik van even dubieuze bronnen. [Dat is een understatement. BV] Peer review, om het mild uit te drukken, is niet erg ingeburgerd onder de klimaatsceptici.

Dat laat zien dat de twijfel van de klimaatsceptici niet gerechtvaardigd is. Zeker, een kritische, sceptische houding is zinnig. Maar twijfel over klimaatverandering is alleen dán gerechtvaardigd, wanneer je goede redenen hebt voor je twijfel. En als de reden om twijfel te uiten eigenlijk is ingegeven door je wens om lekker in je auto te blijven rondrijden, of om dure milieumaatregelen voor je bedrijf te blokkeren, dan is je scepsis niet alleen misplaatst, maar ook hypocriet.

Moet de deur open voor “sceptici”?

Het jachtseizoen op de klimaatwetenschap is losgebarsten. Enkele fouten die zijn ontdekt in de IPCC rapportage over (regionale) effecten van klimaatverandering worden misbruikt alsof ze het hele fundament onder de klimaatwetenschap onderuit halen. Men vergeet blijkbaar dat een huis niet gaat wankelen als er 4 bakstenen een beetje los zitten.

Niet alleen wordt de baby met het badwater weggegooid; velen vergeten dat er überhaupt een baby in het bad zit. Bovendien hebben de ontdekte fouten helemaal niets te maken met de geobserveerde opwarming of met de aanwijzingen voor de menselijke hand daarin.

Toch hoor je politici (en niet alleen de ultra–rechtse deze keer) regelmatig zeggen dat er ineens serieuze vraagtekens gezet moeten worden bij de ernst van het probleem. Er wordt zelfs de aantijging gedaan (RTL journaal 7 februari) dat wetenschappers de zaak bewust overdrijven om de politiek onder druk te zetten. Dat is in tegenspraak met de feiten (in het hoofdrapport en in de samenvatting voor beleidsmakers staat wel correct wat de kennis over gletsjersmelt is bijvoorbeeld), en is waarschijnlijk gebaseerd op een fabeltje dat de wereld is ingebracht door een conservatieve journalist. Wel is het in lijn met de heksenjacht waar blijkbaar politiek gewin uit te halen valt.

Voor alle duidelijkheid: Sommigen van de fouten (bv de 2035 claim) zijn absoluut laakbaar. Anderen zijn meer van het type slordig, maar onvermijdelijk dat er ergens in 3000 pagina’s een dergelijke fout staat (bv over het gedeelte van Nederland dat onder de huidige zeespiegel ligt). De procedures moeten in het vervolg beter worden gevolgd, of waar nodig aangescherpt; het IPCC moet hier zeker lering uit trekken.

Er zijn ook geluiden (niet in het minst van Diederik Samsom) dat de deur naar “sceptici” open moet. Over politieke opties, bijvoorbeeld op het gebied van energiepolitiek, verschillen de meningen. En verschillende meningen moeten natuurlijk gehoord worden. Maar dan moeten wetenschappelijk aantoonbare onwaarheden wel achterwege worden gelaten. Echter, veel “sceptici” laten zich door feiten niet van de wijs brengen: Hun mening lijkt zo vast te staan als een huis. Mensen die allang ontkrachte argumenten maar blijven herhalen, en basale fysische kennis aan hun laars lappen, daar hoeft de wetenschap toch niet naar te luisteren?

De wetenschappelijke deur is echter nooit dicht geweest. Als je iets van wetenschappelijke aard te melden hebt, staan de wetenschappelijke fora daar heus voor open. Maar dan moet het wel deugdelijk onderbouwd zijn, en ingebed in een wetenschappelijke context, en alle aanwijzingen in ogenschouw nemend. Het is natuurlijk erg gemakkelijk om te zeuren dat je wordt buitengesloten, terwijl je in werkelijkheid niet aan de basale criteria van de wetenschap voldoet.

In de media is het zelfs andersom: “Sceptici” krijgen een megafoon aangeboden (zeker bij de Telegraaf). Een (wannabe) wetenschapper die z’n eigen stem graag hoort doet er slim aan om een heel “sceptisch” stemgeluid te laten horen: Allerlei media deuren gaan er voor je open.

Samsom werd geciteerd in de Volkskrant:

“Die deur moet wel open. Dat betekent dan ook dat klimaatsceptici het wetenschappelijke bouwwerk moeten gebruiken. Ook hun stelling, de opwarming van de aarde komt niet door de mens, moet worden getoetst. Want er is een verschil tussen serieuze klimaatsceptici en alleen maar boe roepen.”

Onder die voorwaarde mag de deur natuurlijk open, en is hij eigenlijk nooit dicht geweest. Kom binnen! (en gedraag je een beetje fatsoenlijk)

Falsificatie van klimaatverandering

(English version here)

Heeft u wel eens gehoord van Newton’s theorie over zwaartekracht? Nu wel; daar klopt helemaal niets van. U bent voor de gek gehouden.

De redenering is als volgt:

1. Volgens de theorie van de zwaartekracht valt een voorwerp dat men laat vallen naar beneden.
2. Die vogel in de lucht blijft daar maar lekker rondzweven, zonder te vallen.
3. De theorie van de zwaartekracht klopt niet.

Deze ijzersterke redenering heeft veel overeenkomsten met de volgende, al even sterke redenering:

1. Volgens de klimaatwetenschap is de temperatuur alleen maar afhankelijk van CO2.
2. De afgelopen 10 jaar ging CO2 omhoog en bleef de temperatuur min of meer constant.
3. De theorie van klimaatverandering klopt niet.

Voila, probleem opgelost. Was het maar zo simpel…

Maar waar lopen de argumentaties nu spaak? Het klinkt vrij logisch als je het zo hoort. De problemen in beide redeneringen zijn als volgt:

1. Versimpeling van de theorie (er zijn meer krachten dan alleen zwaartekracht; er zijn meer factoren die het klimaat kunnen beïnvloeden dan alleen CO2).
2. Versimpeling van de observatie (de vogel heeft vleugels waarmee hij zich omhoog kan stuwen; er is veel variabiliteit in jaarlijkse temperatuur, en een eventuele trend stijgt daar niet persé zichtbaar boven uit over een periode van 10 jaar).
3. Combinatie leidt tot een foutieve conclusie.

In werkelijkheid lijken veel “sceptici” vanuit de beoogde conclusie terug te redeneren naar welke deelobservaties en aannames daartoe nodig zijn. Hans Labohm is hiervan een sprekend voorbeeld. Laat u niet voor de gek houden. Ik val ook liever niet, maar het zien vliegen van een vogel is geen bewijs voor het niet bestaan van zwaartekracht. Met vallen en opstaan zullen we het leren, of we nu willen of niet.

VVD vertrouwt de winter niet

In de Telegraaf van 6 januari:

De VVD wil onafhankelijk onderzoek naar de opwarming van de aarde, nu ons land al weken in de ban is van de vrieskou. “We moeten weten hoe het echt zit, zeker met dit weer”, aldus VVD-Kamerlid Neppérus.

Geachte mevrouw Neppérus: Het fenomeen waar u op doelt heet ook wel “winter”. Ook tijdens klimaatverandering zullen de seizoenen nog steeds optreden en blijft ook het “weer” bestaan, met uitschieters naar boven en naar beneden. Als u schoolgaande kinderen heeft, leen dan even hun aardrijkskundeboek. Daarin wordt het verschil tussen weer en klimaat haarfijn uitgelegd.

De Winter vertrouw ik voor geen meter, maar om daarom ook het bestaan van winter in twijfel te trekken gaat wel erg ver.

De paranoia van Leon de Winter

Een goede column van Willem Breedveld in de Trouw van 30 december vorig jaar, over de toegenomen populariteit van complot theorieën: 

“Om die reden weigeren burgers zich in te laten enten, want achter die vaccins zouden corrupte farmaceuten schuilgaan en een overheid die willens en wetens zwijgt over de bijwerkingen. Legio mensen ook volgden de klimaattop in Kopenhagen met de grootste scepsis, overtuigd als ze zijn dat de opwarming van de aarde een verzinsel is van milieuactivisten, wetenschappers en politici om arme burgers op te zadelen met draconische milieumaatregelen.”

En om die observatie kracht bij te zetten schrijft Leon de Winter een paar dagen later in de Volkskrant:

“Maar voordat er talloze miljarden worden overgemaakt aan dictators in de derde wereld, en voordat groene bankiers als Al Gore, de klimaathypocriet wiens leefwijze net zoveel CO2 kost als een Afrikaanse stad, hun zakken gaan vullen en wij door apocalyptische groene activisten worden gedwongen als middeleeuwse kluizenaars te gaan leven, is het zaak de basis van de wetenschap rond het klimaat nog eens goed, en in het openbaar, met alle gegevens en de statistische hocuspocus die op de ‘rauwe’ data wordt losgelaten aan ons, het volk, te presenteren.”

Leon op z’n best (natuurlijk mag Al Gore niet ontbreken, en blijkbaar is klimaatverandering een verzinsel om de mensheid tot middeleeuwse kluizenaars te maken). En naar dat soort borrelpraat zouden we meer moeten luisteren? Kom nou! Je mag het best ergens mee oneens zijn, maar als elke bewijsvoering ontbreekt zal de wetenschap weinig boodschap aan jouw afwijkende mening hebben. En gelukkig maar. Het “wachten” is alleen tot dat besef ook in de media en de politiek doordringt.

Leon heeft blijkbaar wat op internet zitten surfen, waar naast goede informatie natuurlijk de grootst mogelijke onzin te vinden is. Het kaf van het koren scheiden is dan niet altijd eenvoudig. Breedveld drukt zich iets diplomatieker uit:

“Burgers zijn weliswaar een stuk mondiger geworden en dankzij de zegeningen van internet voelen zij zich ook heel wat mans, maar het lijkt wel of daarmee het wantrouwen in de overheid, in van oudsher vertrouwde instituten groter is geworden. Het oude vertrouwen heeft plaatsgemaakt voor een aan paranoia grenzend wantrouwen.”

“Het fascinerende van het geloof in complotten is dat ze onmogelijk te ontzenuwen zijn. Iedere tegenwerping wordt gezien als een truc van de complotteurs om ons op een dwaalspoor te zetten.”

“En het is waar: Het geloof in een complot maakt de wereld ook een stuk overzichtelijker. Desondanks blijft het een aanfluiting voor het verstand. Daarom, om met het motto van Kant te besluiten: sapere aude: mens durf te denken.”

Kroonenberg spreekt voor de aarde

Salomon Kroonenberg beweert in de Trouw van 23 december dat hij voor de aarde spreekt. Nu weet Kroonenberg heel wat van het geologische verleden van onze planeet, maar om in de woorden van KNMI Professor Gerbrand Koomen te spreken, heeft hij blijkbaar weinig kaas gegeten van de menselijke invloed op het klimaat.

Maar ook over het geologische verleden lijkt hij iets heel belangrijks over het hoofd te zien:
Een uitstekende presentatie zoals voorgedragen bij de Amerikaanse conferentie voor geofysici laat zien dat CO2 een sleutelrol heeft gespeeld bij vrijwel alle grote klimaatschommelingen uit het verleden (soms als oorzaak, vaak als versterkende factor). Zonder opwarmend effect van CO2 kan men de ijstijdencyclus niet verklaren, net zomin als vele andere klimaatveranderingen (inclusief de huidige). Een Engelstalige samenvatting van de presentatie is hier.

In het vorige interglaciaal was de gemiddelde temperatuur op aarde inderdaad 1 of 2 graden warmer dan nu. De zeespiegel was ook 5 tot 9 meter hoger. Dergelijke orde van grootte veranderingen zijn wel degelijk heel problematisch voor de huidige maatschappij.

De zeespiegel is versneld aan het stijgen sinds ongeveer 1900, na niet noemenswaardig veranderd te zijn in de paar duizend jaar daarvoor (zie ook hier).

Hij weet nog meer dingen flink om te draaien: Zo draagt het feit dat fossiele brandstoffen economisch heel belangrijk zijn waarschijnlijk bij aan het niet willen inzien van het klimaatprobleem. Kroonenberg doet het voorkomen alsof het zou bijdragen aan het vooral willen overdrijven van het probleem; volstrekt onlogisch als je het mij vraagt.

Kroonenberg vergeet ook dat de klimaatverandering in eerste instantie vooral negatief is voor de armere landen. Klimaatverandering zal de armoede en de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter maken. Zijn tegenstelling dat armoede wel, en klimaatverandering geen probleem zou zijn zeilt hier wel heel gemakkelijk overeen, en is buitengewoon cynisch.

Critici zijn altijd nodig, maar laten ze zich dan wel van deugdelijke argumenten bedienen en wetenschappelijk aantoonbare onwaarheden achterwege laten. Die dragen namelijk niet bij aan de discussie. Integendeel.

Sceptici: Houd op met het verdraaien en misbruiken van de wetenschap

In de Volkskrant van zaterdag 12 december stond een heel goed artikel van Martijn van Calmthout, chef wetenschap, te lezen hier. De beste passages heb ik hieronder samengevat.

“De meeste klimaatsceptici reageren steevast verontwaardigd op suggesties dat ze in feite politiek gemotiveerd zijn. Ze hangen liever de wetenschapper uit. Het wordt tijd dat ze daarmee ophouden, en dat eindelijk wordt erkend dat het klimaatdossier vooral een politiek dossier is.“

PVV-er Richard de Mos ging tekeer tegen de wetenschap bij Pauw en Witteman, en probeerde het doen voorkomen alsof de gestolen emails de hele wetenschappelijke bewijsvoering op losse schroeven zette. Net als de meeste andere “sceptici” probeert hij het ook doen voorkomen alsof hij op wetenschappelijke gronden argumenteert. Maar daar is zijn optreden wat al te doorzichtig voor.

“Voor de beter geïnformeerde televisiekijker waren zijn interventies vooral een bloemlezing uit het rijke en overbekende oeuvre van de klimaatsceptici. Het wordt niet warmer, er is wel meer CO2, dus kan dat de oorzaak van klimaatverandering niet zijn. De zeespiegel stijgt niet. Al Gore is een leugenaar die in zijn film beweert dat heel Nederland onderloopt. De grafiek van het vroegere klimaat is een vervalsing. En van zure regen hebben we uiteindelijk ook nooit meer iets vernomen. En dat wist de wetenschap ook zo zeker. Nou dan.”

– Het wordt wel warmer: De jaren 2000 – 2009 zijn warmer dan de het decennium ervoor, en dat was weer warmer dan de 10 jaar daarvoor.
– De zeespiegel stijgt (en sneller dan de modellen hadden voorspeld)
– Al Gore moet blijkbaar altijd even worden genoemd. De pot verwijt de ketel.
– Van vervalsing is geen sprake
– Het zure regen probleem hebben we grotendeels opgelost door goed naar de wetenschap te luisteren en maatregelen te nemen.

“De enige serieuze interventie die de redactie van het programma via het oortje van Jeroen Pauw tussen het gekijf door wist te wringen, was wel een goeie: wat, meneer De Mos, zou het belang van de klimaatalarmisten kunnen zijn om iedereen de stuipen op het lijf te jagen, desnoods door glashard te liegen?”

Goeie vraag. Het antwoord van de Mos:

“Eenvoudig, zei de PVV’er na enkele valse starts. Er is een paar jaar geleden afgesproken dat het warmer moet worden om gewone belastingbetalers in de tang te nemen. Onder aanvoering, uiteraard, van Samsons eigen PvdA. Dat was gek genoeg een bevrijdend moment in de historie van het Nederlandse klimaatdebat. Jarenlang al hebben klimaatsceptici ook hier van zich doen horen, (…) maar daar was het wapen niet de ideologie. Daar was het wapen de wetenschap. Of het moest er op lijken. (…)

De enige momenten dat het klimaatdebat echt politiek werd, was als het ging over de motieven van de klimaatsceptici. (…) Zeker in de begintijd waren de steenkoolindustrie en oliemaatschappij Exxon Mobile belangrijke financiers van tegengeluid tegen de wetenschap die almaar alarm sloeg over klimaat en de uitstoot van CO2.

Daarbij, toonde Amerikaanse onderzoeksjournalist Chris Mooney in zijn boek The Republican War on Science aan, werden tactieken ingezet die decennia eerder door de tabaksindustrie waren gebruikt om wetgeving tegen (mee)roken te frustreren. ‘Twijfel is ons product’, aldus een memo van een betrokken pr-bureau, dat adviseerde deskundigen met afwijkende opvattingen te helpen met het krijgen van publiciteit.

De Nederlandse klimaatsceptici spelen sinds jaar en dag de kaart van de wankele klimaatwetenschap. (…) In de media doet het idee van tegenstand tegen de arrogante wetenschap het goed. Iemand als Labohm klaagt weliswaar stelselmatig dat de kranten en media hem doodzwijgen. Maar in de praktijk hebben hij en zijn medestanders weinig te klagen. Sterker: ze krijgen geregeld de ruimte om tegenwerpingen te publiceren die in eerdere wetenschappelijke discussies al hoog en breed zijn weerlegd. Zo secuur volgen veel media de klimaatwetenschap namelijk ook niet.

De meeste krantenlezers en televisiekijkers maken uit hun optredens tenminste op dat er ook binnen de wetenschap andere opvattingen bestaan over het broeikasverhaal. In die zin is de strategie van de klimaatsceptici bijna geslaagd te noemen. Op zich hebben sceptische interventies zelden tot iets wezenlijks in de klimaatwetenschap geleid.

Maar de route via de wetenschap is een slimme. Die ondermijnt het vertrouwen in de gevestigde inzichten, en komt ook nog eens objectiever over dan zuiver ideologische bezwaren tegen klimaatmaatregelen die geld kosten of individuele vrijheden aantasten. (…)

Op zich is de wetenschap ervan simpel: meer CO2 warmt de aarde op. Het gaat erom of daar wat aan te doen valt, hoe dan en wie er betaalt voor wat er gebeuren moet. Dat is politiek. Daar botsen ideologieën. Daar gaat het om keuzes over solidariteit, over technologie en landsinrichting, kosten.

Het is wel zo helder als populisten als PVV’er De Mos zich nu openlijk in het klimaatdebat manifesteren: tegen de bemoeizucht van de klimaatmaffia, niet meer of minder. Minister Cramer zei donderdag in de Tweede Kamer dat de politiek zich geen oordeel over de wetenschap moet aanmeten. Dat kan nog sterker: laat de quasiwetenschappelijke klimaatsceptici eindelijk eens gewoon zeggen waar ze politiek staan.

Dat scheelt een hoop tijd, gehannes en verwarring.

Naschrift: Er klopt iets niet aan het plaatje dat twee politici over een wetenschappelijk onderwerp debatteren. Ligt het nou aan mij, of zou het niet logischer zijn dat de politici de uitgekrisalliseerde wetenschappelijk kennis aannemen, en op basis daarvan debatteren over de vraag wat er dan gedaan moet worden? De wetenschappers bedrijven wetenschap; de politici bedrijven politiek. Over politiek kan iedereen een mening hebben; over wetenschap is dat veel minder het geval. Daar draait het om feiten en verklaringen.

Wetenschappers onder vuur

(English version here) (Ook verschenen als ECN blog)

Wat doe je als je het niet eens bent met de wetenschap (of met de politieke implicaties ervan), maar geen steekhoudende argumenten voor je positie hebt?

Dan probeer je in het computersysteem van een gerenommeerd instituut in te breken, om de gestolen emails en documenten via internet te verspreiden. Als je vangst maar groot genoeg is, valt er vast wel iets in te ontdekken dat je kunt gebruiken om de wetenschappers in verlegenheid te brengen. Vooral emails die zijn geschreven voordat de schrijver koffie heeft gedronken zijn daartoe heel geschikt.

Zo ongeveer moeten de hackers hebben geredeneerd die in de webserver van de Climate Research Unit (CRU in Engeland) hebben ingebroken, en emails van de laatste 13 jaar hebben gestolen en verspreid.

Deze (illegale) actie heeft geleid tot een ware “blogstorm” op internet, met deels voorspelbare reacties, alsof nu ineens alle bewijsvoering voor de menselijke invloed op het klimaat teniet is gedaan. Het is in die zin tekenend voor de snelheid waarmee zogenaamde “sceptici” hun conclusies trekken. Alsof de conclusie al klaar lag in een lade, die maar opengetrokken hoefde te worden. Perfecte timing, net voor de klimaatonderhandelingen in Kopenhagen.

Ook de meest in het oog springende emails, zoals op diverse internetfora besproken, zijn relatief onschuldig als ze in de juiste context geplaatst worden. Sommigen laten wel een kijkje in de keuken zien van hoe de betreffende wetenschappers onder elkaar communiceren, en hier en daar hangt wat vuile was buiten. Dat wetenschappers zogenaamde “sceptici” geen warm hart toedragen kan nauwelijks verrassend genoemd worden. Vele emails laten (logischerwijze) meerdere interpretaties toe: Door een ideologisch getinte bril bezien kan het lijken alsof er dingen besproken worden die niet door de beugel kunnen. Terwijl eenzelfde email ook bezien kan worden als een directere manier om te zeggen wat later ook in een wetenschappelijk tijdschrift beschreven werd. Enkele klimaatwetenschappers hebben ook gereageerd en verschaffen de nodige context en uitleg (zie hier).

Duidelijk is dat in veel discussies hierover van een mug een olifant gemaakt wordt. Er is geen complot ontrafeld waaruit blijkt dat klimaatwetenschap bedrog is. De wetenschappelijke basis voor klimaatverandering staat nog even stevig als tevoren, al het geschreeuw van het tegendeel ten spijt.