Kees le Pair heeft op zijn website gereageerd op mijn korte reactie in het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde. Helaas blijft hij steken in allang ontkrachte argumenten, die in de wetenschappelijke discussie al even lang niet meer meedoen. Wetenschap gaat door, op zoek naar nieuwe onzekerheden (die er nog volop zijn, natuurlijk, maar dan in de details; niet in de vraag of de mensheid verantwoordelijk is voor de extra CO2 in de lucht, of dat meer CO2 tot opwarming zal leiden. Dat weten we intussen wel.) De bijdragen van le Pair en mijzelf zullen ook gereproduceerd worden op de extreem “skeptische” webite klimatosoof.
Verzadiging van CO2 absorptie
De (zelfvernoemde) bron van de grafiek die le Pair aanvoert, Hans Erren (eveneens een klimaat-“skepticus”), spreekt hem tegen in dit opzicht: Het CO2 gordijn breidt zich zijwaarts uit. Bovendien leidt een toenemende mate van verzadiging van CO2 aan het aardoppervlak ertoe dat de infrarood straling vanaf grotere hoogte naar het heelal wordt uitgestraald. Aangezien de temperatuur op grotere hoogte kouder is, verlaat daarmee minder energie het aardsysteem, en dus warmt de planeet op.
Venus
Venus heeft een dikke atmosfeer van bijna puur CO2. Vanwege verzadiging van de CO2 absorptiebanden aan het oppervlak vindt uitstraling naar het heelal plaats op grote hoogte, waar het veel kouder is dan aan het oppervlak. Bij die lage temperatuur kan via uitstraling maar weinig energie ontsnappen, en daarom wordt het oppervlak zo warm: Gemiddeld 467 graden Celsius.
Dit is een stuk warmer dan op basis van de kortere afstand tot de zon verklaard kan worden. Mercurius (nog dichter bij de zon) heeft nagenoeg geen atmosfeer, en is daarom een stuk koeler dan Venus (167 graden Celsius). Hier is een aardig schoolproject over het temperatuurverschil op deze drie planeten. Kortom, “Venus is het mooie voorbeeld dat de concentratie CO2 in principe een heel eind kan toenemen voordat je echt tegen natuurkundige limieten aanloopt.”
In één ding heeft Le Pair gelijk: Fysische wetten zijn overal in het heelal hetzelfde.
Bijdrage van de mens aan CO2 toename
Hier haalt Le Pair twee dingen door elkaar: De emissie van CO2 door menselijke activiteit mag dan misschien klein zijn in vergelijking met de natuurlijke emissies, maar zij is wel degelijk verantwoordelijk voor de toename van de hoeveelheid CO2 in the atmosfeer. Ook hier wordt le Pair terecht door mede-“skepticus” Hans Erren terug gefloten.
De natuurlijke emissie en opname van CO2 door de biosfeer zijn normaalgesproken namelijk met elkaar in evenwicht (over tijdschalen langer dan een paar jaar). De extra emissies door menselijke activiteit hebben dit evenwicht verstoord en geleid tot een gestage stijging van de concentratie. Sterker nog, de natuur heeft als buffer gediend, door een deel van de door ons uitgestoten CO2 op te nemen (in de oceaan en in de biosfeer). Dit is door metingen duidelijk aangetoond.
Figuur 1. Natuurlijke hoeveelheden (pre-industrieel) in het zwart; antropogene hoeveelheden in het rood.
Bovendien is de isotopische samenstelling van fossiele koolstof anders dan die van huidige biologische oorsprong. Hierdoor kan duidelijk worden aangetoond dat de toename van de CO2 concentratie in de atmosfeer voor een groot deel van fossiele oorsprong is: verbranding van kolen, aardolie en aardgas.
Zeespiegelstijging
Le Pair haalt hier verschillende tijdsschalen door elkaar. De zeespiegel is versneld aan het stijgen sinds ongeveer 1900, na niet noemenswaardig veranderd te zijn in de paar duizend jaar daarvoor. Le Pair merkt correct op dat nog langer geleden de zeespiegel wel degelijk perioden van grote verandering kende: Tegen het einde van de laatste ijstijd steeg de zeespiegel over een periode van ongeveer 12.000 jaar met meer dan 100 meter.
Figuur 2: Zeespiegelstijging over beide tijdsschalen. Sinds de industriële revolutie is de zeespiegel versneld gestegen in vergelijking met de paar duizend jaar daarvoor.
Blijkbaar is de zeespiegel over lange tijdsschalen erg gevoelig voor de gemiddelde temperatuur op aarde. Zo was 125.000 jaar geleden de zeespiegel gemiddeld ongeveer 6 meter hoger dan nu, terwijl de gemiddelde temperatuur maar één of twee graden hoger was. Niet echt geruststellend.
IPCC
In zijn karakterisering van het IPCC klimaatpanel heeft Le Pair het blijkbaar over het handjevol mensen dat nodig is om de organisatie draaiende te houden. Maar het eigenlijke IPCC proces is veel belangrijker uit wetenschappelijk oogpunt: Daar dragen duizenden wetenschappers uit de hele wereld op vrijwillige basis aan bij. Ze zijn geen IPCC werknemer, maar dragen als wetenschapper bij aan het proces, namelijk het maken van een samenvatting en synthese van de relevante, recente onderzoeksresultaten. De IPCC rapporten zijn een afspiegeling van de huidige wetenschappelijke inzichten op het gebied van klimaatverandering. Je moet met betere argumenten komen om die cumulatief opgedane kennis zomaar eventjes terzijde te schuiven.
Update: Wordt vervolgd hier.
Tags: CO2 absorptie, CO2 emissies, CO2 toename, IPCC, Kees le Pair, klimatosoof, skeptici, Venus, zeespiegelstijging
My view on climate change 
April 27, 2009 at 23:41
Toch moet ik je voor wat betreft de zeespiegelstijging nog even corrigeren.
Satellieten en getijdestations meten op verschillende plekken op aarde, de eersten midden in het water en de tweeden per definitie altijd aan de kust. Je vergelijkt dus appels met peren als je deze twee waarden in de zelfde grafiek plot. “Ik verander mijn meetmethode dus is er een versnelling”, niet dus.
Verder is de wereldwijde gemiddelde stijging van het zeenivau absoluut geen voorspeller van wat er op elke plek op aarde gebeurt. Bij Ecuador bijvoorbeeld daalt de zeespiegel en in Nederland stijgt hij maar 10 cm per eeuw (zonder waargenomen versnelling).
Zoals je misschien wel weet begonnen de monniken in Westfriesland met eerste dijken in de warme middeleeuwen (dat rode bultje bij -1 op de grafiek “Post-Glacial sea level rise”)
De volgende zeespiegelstijging in Nederland begon al aan het einde van de kleine ijstijd, zo rond 1850 en is sindsdien niet versneld. De temperatuur stijgt trouwens ook al tien jaar niet meer.
http://www.volkskrantblog.nl/bericht/239271
http://www.volkskrantblog.nl/bericht/228818
April 28, 2009 at 09:29
Hans,
We hebben het blijkbaar over verschillende tijdperiodes. Ik schreef: “De zeespiegel is versneld aan het stijgen sinds ongeveer 1900, na niet noemenswaardig veranderd te zijn in de paar duizend jaar daarvoor.” Jij maakt daar 1850 van, prima. Mijn figuur 2 hierboven geeft het plaatje vanaf 1880.
Jij hebt het vervolgens blijkbaar over de zogenaamde versnelling vd zeespiegelstijging vanaf de jaren 90 (waar ik het niet over had). Er wordt heel veel energie gestoken in het calibreren van de verschillende manieren van zeespiegelmeting, en ondanks de onzekerheden en fouten die gemaakt zijn, komen de rode (satellieten) en zwarte lijn (tidal gauges) in figuur 2 aardig overeen. Hameren op onzekerheden moet niet ten koste gaan van het zien van the big picture.
Ik weet dat de zeespiegel niet uniform stijgt op elke plek op aarde. Daarom heb ik het over globale gemiddelden. Anders wordt het te gemakkelijk om naar plekken te zoeken waarvan de trend je toevallig aanstaat. Tegenover jouw Ecuador kan ik gemakkelijk een plaats noemen waar de zeespiegel veel sneller stijgt dan gemiddeld. Maar wat schieten we daarmee op?
Zie ook bv Hfst 5 van het IPCC rapport.
April 28, 2009 at 23:42
Zoals ik net heb uitgelegd betekent een globaal gemiddelde stijging van 3 mm per jaar helemaal niets als de lokale zeespiegelstijging uiteenloopt van -5 to +10 mm per jaar. Onzekerheden weglaten en van het worst case scenario uitgaan schieten we ook niets mee op.
Een ontnuchterend plaatje:
Bovendien heb ik ook uitgelegd dat de meetmethode is gewijzigd.
IPCC:
Het IPCC is een politieke organisatie waar een kleine redaktie een selectie uit de beschikbare literatuur maakt.
The IPCC and CCSP assessments, as well as the science statements completed by the AGU, AMS and NRC, are completed by a small subset of climate scientists who are often the same individuals. This oligarchy has prevented science of the climate system to be properly communicated to policymakers (Roger A. Pielke Sr.)
April 29, 2009 at 08:45
Hans,
Betekent de globale temperatuurstijging niets omdat de dagelijkse gang in de temperatuur veel hoger is? Wat een onzin. Ik dacht dat we het over klimaatverandering hadden: een verandering in de gemiddelde waarden over lange tijdschalen. Het plaatje waar je naar verwijst laat mooi zien hoe variabel de zeespiegel is (waar ik me van bewust ben, zie mijn vorige comment). Zo op het oog kun je ook inschatten dat de zeespiegel gemiddeld in het groene gedeelte uitkomt: Om en nabij de 3 mm/jaar. Het laat ook zien dat het hameren op de zeespiegeldaling bij Ecuador een ernstige vorm van cherrypicking is.
Ik laat niks weg, maar met het portretteren van onzekerheden om net te doen alsof we niks weten schieten we ook niks op. Als de dokter zegt dat je waarschijnlijk een longinfectie hebt, antwoord jij zeker: “Prima, zolang je het niet zeker weet is er dus niks aan de hand.”
Je karikatuur van het IPCC klopt absoluut niet met de werkelijkheid. Duizenden wetenschappers zijn erbij betrokken die een synthese maken van de volledige wetenschappelijke literatuur. Natuurlijk zijn er mensen die vinden dat hun standpunt er bekaaid vanaf komt. Dat is waarschijnlijk omdat dat standpunt een minderheid vormt binnen de literatuur. Met klagen daarover schiet ook niemand iets op (behalve dan diegene die het gebruiken om hun anti-IPCC sentimenten bot te vieren).