Dit is een antwoord op een bericht over Fred Singer in Milieufocus en de Telegraaf. Het is als column verschenen in Milieufocus (membership required).
(English version here)
De gedachte dat CO2 nauwelijks invloed heeft op het klimaat, zoals door Fred Singer wordt beweerd, is onhoudbaar. Dergelijke zogenaamd kritische standpunten mogen het dan goed doen in de media, in de wetenschappelijke discussie doen ze niet meer mee. Ze zijn namelijk allang ontkracht.
Er worden in de journalistiek tegenwoordig niet meer veel woorden vuil gemaakt aan claims dat roken geen schadelijke gezondheidseffecten heeft (iets wat Singer in het verleden heeft gepropageerd). Of aan claims dat CFK’s de ozonlaag niet aantasten (ook dat beweerde Singer). Het is hoog tijd dat de media ook een wetenschapsgetrouwe beeldvorming over klimaatverandering laten zien.
CO2 en opwarming: hypothese of feit?
Het is al meer dan 100 jaar bekend dat CO2 infraroodstraling absorbeert, en dus een opwarmend effect heeft. Dankzij dit effect heeft de aarde een leefbare temperatuur, en is het op Venus kokend heet. Natuurlijk zijn er onzekerheden in de klimaatwetenschap, maar de kennis is wel degelijk een paar stations verder dan Singer en een handjevol andere (ex-) wetenschappers beweren.
Het temperatuurverloop van de afgelopen 100 jaar wordt door klimaatmodellen goed gereproduceerd. Ook de afgelopen 10 jaar wijken daarbij niet significant af, al moet worden opgemerkt dat het temperatuurverloop over tijdschalen van een decennium (of minder), sterk wordt beïnvloed door het veranderlijke weer, grote vulkaanuitbarstingen, en de El Niño (1998) / La Niña (2007) cyclus.
Er zijn een aantal zaken waar de wetenschap een hoge mate van zekerheid over heeft bereikt:
– Over de afgelopen ~100 jaar is het klimaat op aarde significant warmer geworden, met de grootste stijging in temperatuur vanaf ongeveer 1975.
– De concentratie van CO2 en ander broeikasgassen is door menselijk handelen verhoogd.
– Basale natuurkunde en vele waarnemingen duiden op een oorzakelijk verband.
– Verdere stijging van broeikasgassen zal tot meer opwarming leiden.
Andere factoren
Natuurlijk zijn er ook andere factoren naast broeikasgassen die het klimaat kunnen beïnvloeden, bijvoorbeeld aërosolen, landgebruik, en zonneactiviteit. De zon wordt vaak aangegrepen door “sceptici” als de hoofdoorzaak van de huidige opwarming. Maar hoewel de toename in zonneactiviteit in de eerste helft van de 20ste eeuw inderdaad heeft bijgedragen aan de opwarming, is de zonneactiviteit (en afgeleiden daarvan zoals kosmische straling) sinds de jaren zestig constant gebleven. De sterke temperatuurstijging vanaf 1975 kan daar dus niet mee verklaard worden.
Een eventuele alternatieve verklaring voor de huidige klimaatverandering kan niet zo maar alle beschikbare kennis en waarnemingen naast zich neer leggen: het moet die met elkaar integreren tot een totaalbeeld. Het infrarood absorberend vermogen van broeikasgassen valt niet te ontkennen door naar de zon te wijzen. Je ontkent ook de zwaartekracht niet als je een vogel ziet vliegen.
Zeespiegelstijging
De zeespiegel stijgt nu sneller dan in het verleden (vóór 1900) en ook sneller dan voorspeld door klimaatmodellen. Het eventueel (mechanisch) versneld afsmelten van landijs is een onderzoeksgebied waar nog veel kennis ontbreekt. Maar de onzekerheid hierover stemt niet tot geruststelling, want de risico’s van een substantiële zeespiegelstijging zijn groot. Velen van de grote miljoenensteden bevinden zich in nabijheid van de zee op geringe hoogte.
Discussie
Singers ongefundeerde mening over CO2 is niet relevant voor de energiediscussie. Net zo min als zijn mening over roken relevant is voor de discussie over het rookverbod. Over politieke opties, bijvoorbeeld op het gebied van energiepolitiek, verschillen de meningen. En verschillende meningen moeten gehoord worden. Maar laat dan wetenschappelijk aantoonbare onwaarheden achterwege. Die dragen namelijk niet bij aan de discussie. Integendeel.
Tags: Klimaatwetenschap, media, sceptici
My view on climate change 
January 28, 2009 at 20:09
Geachte heer Verheggen,
MilieuFocus is sinds gisteren geheel vernieuwd; ook de paginastructuur is veranderd. De link naar MilieuFocus op
https://ourchangingclimate.wordpress.com/2008/07/22/klimaatsceptici-verwijderd-van-werkelijkheid/
is daarom niet meer juist. Het juiste adres is geworden:
http://www.milieufocus.nl/columns/algemeen/klimaatsceptici-ver-verwijderd-van-de-werkelijkheid.html
Met vriendelijke groet,
namens Joost,
Jaap Janssen Steenberg
August 24, 2009 at 19:12
Geachte heer Verheggen
Sinds enige tijd begeef ik mij in het hol van de leeuw en schrijf ik reacties bij Elsevier Roozendaal en op de “klimatosoof” onder de naam “Chopin.
Ik heb bij de klimatosoof een lijste van corruptie in redeneerwijzen opgesteld waar sceptici in reacties en artikelen zich nagenoeg altijd van bedienen. Die lijst moet ik nog verder perfectioneren.
Ik ben enorm geschrokken van het schrikbarende niveau, ook moreel, van veel sceptici. Inhoudelijk wordt vaak de groots denkbare onzin gezegd. het is duidelijk dat men doelbewust of onbewust draagvlak voor milieuonserzoek/verbetering wil ondermijnen. Het lijkt wel een oorlog tussen algemeen belang en particuliere belangen. Als men geen antwoord weet begint men gewoon te schelden, zwart te maken, bedriegen, feiten onopvallend voor publiek maar wel doorslaggevend te veranderen enz. enz.
Nooit geweten dat het zo erg was. Ook artikelschrijvers als Roozendaal.
Hier moeten algemene belangen zich echt tegen gaan wapenen. Er zijn er bij die net genoeg weten om de dingen voor publiek verleidelijk neer te zetten. meestal gesteund door een gering aantal wetenschappers en emeriti die toch vanaf de zijlijn opgeblazen kritiek leveren zoasl Steve Mcintyre die steeds wordt aangehaald.Zij leveren vaak een bestanddeel aan waarheid op. Een echte leugen heeft immers ook wat waarheid nodig. Uiteindelijk deinst men er vaak ook niet voor terug om ronduit te liegen.
December 18, 2009 at 14:55
Blijkbaar heeft u uw informatie van het IPCC ofwel de klimaatkerk. Wordt het niet eens tijd zelf wat onderzoek te doen, bijvoorbeeld met de data van het door u gerespecteerde KNMI, of het IPCC zelf (als u die data al kunt verkrijgen). Uit de data van het KNMI blijkt dat
1) De gemiddelde temperatuur al 10 jaar daalt
2) De influx van zonneenergie met 20% is toegenomen in 15 jaar
3) Het wolkendek met 20% is afgenomen de laatste 15 jaar
Deze zaken spreken tegen dat CO2 een drijvende motor is.
December 18, 2009 at 15:44
Fulco Bohle,
Ik heb mijn informatie uit de wetenschappelijke literatuur, wetenschappelijke conferenties, en wetenschappelijk review processen zoals ondernomen door het IPCC en verscheidene academies van wetenschappen.
1) De tempeatuur vh laatste decennium is hoger dan dat van het vorige, zie bv hier. Ook is de temperatuursstijging gewoon doorgegaan op dezelfde voet als daarvoor, zie bv hier.
2) Over een trend in zonneactiviteit van 15 jaar kun je niet spreken; er is nl een sterke 11 jarige cyclus. Over de afgelopen 50 jaar is er geen trend in zonneenergie te bespeuren, noch in een afgeleide daarvan, kosmische straling (zie hier).
3) Over trends in bewolking zijn vele conflicterende data, bv ISCCP gaat omlaag, DMSP gaat omhoog, dan zijn er nog heleboel verschillende soorten wolken, verschillende hoogten, etc.
En ook al zou u gelijk hebben met punten 1-3, dan zou u nog lang niet hebben aangetoond dat CO2 geen drijvende kracht achter de opwarming is. Dat is nl gebaseerd op basale natuurkunde, zoals al 150 jaar bekend. Het zien vliegen van een vogel in de lucht is geen afdoende bewijs voor het niet bestaan van de zwaartekracht.
Wellicht tijd om uw bronnen iets kritischer te beschouwen. Deze hints kunnen u daarbij van dienst zijn.
December 19, 2009 at 02:44
Mijn complimenten aan Bart Verheggen voor de uitstekende blog.
Wat de “laatste 10 jaar” argumenten betreft, vind ik deze post op Open Mind van Tamino (een statisticus) erg verhelderend en inzichtelijk:
http://tamino.wordpress.com/2009/12/15/how-long/
Hierin wordt een wat subtiel punt aangestipt:
“It’s sometimes stated that the required time is 30 years, because that’s the time span used most often to distinguish climate from weather. Although that’s a useful guide, it’s not strictly correct. The time required to establish a trend in data depends on many things, including how big the trend is (the size of the signal) and how big, and what type, the noise is.”
Trouwens, hallo Chopin, leuk om je hier terug te zien.
January 6, 2010 at 00:47
Ach ja Bart, wie zal zeggen wat de werkelijkheid is en wat de waarheid is. Op zich doet het er ook niet toe wie er wetenschappelijk gelijk heeft. Waarschijnlijk weten we dat pas over een jaar of twintig pas echt zeker. Tot die tijd hebben de klimaatalarmisten toch echt eens een keertje echte opwarming nodig. Het tij begint te keren. Het sceptisme wint terrein.
January 6, 2010 at 09:47
Herman Vruggink,
Je relativistische uitspraak dat de waarheid principieel onkenbaar is ten spijt, weten we wel degelijk iets, en kun je verschillende waarschijnlijkheden toekennen aan bepaalde uitkomsten.
Wachten tot we het “zeker” weten is een doodlopende weg, omdat er geen 100% zekerheid bestaat in de wetenschap. De risico’s stapelen zich intussen wel op.
Rijd je langzamer in de sneeuw? Waarom?
February 26, 2010 at 13:53
Bart,
Ik begrijp de redenering “En ook al zou u gelijk hebben met punten 1-3, dan zou u nog lang niet hebben aangetoond dat CO2 geen drijvende kracht achter de opwarming is. Dat is nl gebaseerd op basale natuurkunde, zoals al 150 jaar bekend.” niet.
Onlangs is de theorie van het broeikas effect verbeterd door Miskolczi. De oude theorie van Milne uit 1922 waarop het IPCC zijn modellen baseert blijkt onjuist te zijn, even als de data overigens.
Het is inmiddels aangetoont dat het nieuwe model zeer nauwkeurig in overeenstemming is met de gemeten waarden, zelfs binnen 1%. Tot op heden is er geen enkel onafhankelijke test geweest die de nieuwe theorie heeft teruggefloten. Bijverschijnsel van het nieuwe model is wel dat de opwarming ten gevolge van een verdubbeling van het CO2 gehalte is beperkt tot 0,24 Kelvin. Sterker nog, het broeikas effect is niet de mogenlijkeid van een in een gravitatieveld opgesloten gas om warmte te accumuleren, maar de mogelijkheid een balans te vinden tussen opgenomen energie en afgestane energie. De Aardse atmosfeer kan dit bewerkstelligen door het waterdamp gehalte te reguleren. De temperatuur op aarde kan derhalve alleen veranderen als de toevoer van energie verandert. Dit kan door fluctuaties in de uitgestraalde zonne energie, albedo, kosmische straling, zonnewind etc. Lees ook de bevindingen van Henrik Svensmark.
February 27, 2010 at 13:27
Fulco,
Miscolczi heeft niets verbeterd. Zie bv hier (http://www.realclimate.org/wiki/index.php?title=Ferenc_Miskolczi) voor redenen waarom.
Dat “bijverschijnsel” van een klimaatgevoeligheid van 0.24 graden per CO2 verdubbeling klopt absoluut niet met schattingen op basis van bijvoorbeeld temperatuursschommelingen uit het verleden of van vulkansiche uitbarstingen (zie bv hier: http://julesandjames.blogspot.com/2006/03/climate-sensitivity-is-3c.html). Met een dergelijke lage klimaatgevoeligheid zouden de grote klimaatschommelingen uit het verleden niet hebben kunnen plaatsvinden. Volstrekt ongeloofwaardig.
De temperatuur op aarde kan veranderen als de energie *balans* verandert, hetzij door de inkomende energie of de uitgaande energie. Broeikasgassen zorgen dat meer energie wordt vastgehouden in het aardsysteem, en er dus minder naar buiten wordt uitgestraald. Dat leidt tot een temperatuursverhoging.
Dat is bv ook de reden dat Venus (met een atmosfeer van bijna 100% CO2) zo warm is, en Mercurius (nagenoeg zonder atmosfeer) flink koeler, hoewel de laatste veel dichter bij de zon staat.
February 27, 2010 at 20:28
Bart,
Jou eerste argument is reeds lang ontkracht.
De energie door de zon uitgestraald kent schommelingen van meer dan 25%. Bovendien is aangetoont dat ijstijden samenvallen met de reis van ons zonnestelsel door de spiraalarmen van ons melkwegstelsel. Dit beïnvloed wolkvorming en daarmee afkoeling of opwarming.
In de laatste alinea geef je zelf het antwoordt al. De temperatuur op een planeet hangt samen met de zwaartekracht en de massa van de atmosfeer. Hoe zwaarder de atmosfeer hoe warmer de planeet, idem voor de gravitatie. Bovendien is het broeikas effect op Venus niet in balans omdat venus geen middelen heeft om te reguleren (zie Miskolczi).
February 28, 2010 at 09:20
Fulco, de zon kent schommelingen van meer dan 25%? Dat meen je serieus?
Shaviv & Veizer’s hypothese gaat ook niet over de ijstijden, maar over een nog veel langere periode, is mede gebaseerd op een overgesimplificeerd model van ons melkwegstelsel, en het artikel bevatte o.a. een verschuiving van datering van zo’n 40 miljoen jaar om de data te laten passen…
March 1, 2010 at 12:04
Marco,
Er zijn maar weinig constanten in dit leven. Ik heb enige tijd geleden, naar aanleiding van de bevindingen van Henrik Svensmark enkele artikelen gevonden over de stralingswaarden van de zon in het verleden, hieruit bleek dat de uitgestraalde energie verre van konstant is. Elke procent afwijking kan hier een temperatuursvariatie geven van 2,7 Kelvin.
Zoals je weet beïnvloed de zon ons klimaat op twee manieren. Ten eerste warmt het onze planeet op. Ten tweede beïnvloed de zonnewind indirect het wolkendek, door meer of minder kosmische straling af te schermen.
Ik wil met het voorbeeld van de ijstijden en de spiraalarmen alleen aangeven dat ons klimaat op meer manieren kan worden beïnvloed.
De resultaten van Miskolczi maken inmiddels wel zeer aannemelijk dat het CO2 gehalte weinig invloed heeft op de temperatuur op aarde.
Dit neemt overigens niet weg dat we zuinig met energie moeten zijn, maar dat is een ander verhaal.
March 1, 2010 at 12:38
@Fulco:
Je linkte ijstijden en spiraalarmen, terwijl de twee niets met elkaar te maken hebben. Als je al zoiets basaals niet eens weet, moeten we je dan echt serieus nemen als je met een handbeweging probeert de klimaatgevoeligheid, die op diverse verschillende manieren is bepaald, wegwuift als “allang ontkracht” ?
March 1, 2010 at 13:18
Fulco,
Zoals ik in de blogpost al schreef:
Zie ook bijvoorbeed deze grafiek. Ik zet later een grafiek van zonnestraling, temperatuur en CO2 op mijn blog.
March 2, 2010 at 09:17
Bart,
Neem je ook de straling van de zon op in jouw betoog. Er zijn namelijk minimaal vier factoren:
1) De zonnewind (protonen, electronen ed.)
2) De kosmische achtergrondstraling (alpha, beta en gamma, hoog energetisch)
3) De straling van de zon (fotonen)
4) Magnetischveld van de Aarde (zonder deze heeft zonneactiviteit geen invloed)
Je vergeet er hier drie. Zonneactiviteit alleen zegt niet zoveel.
Mark,
Ik kan nergens gegronde redenen vinden dat er geen link is tussen de passages door de vier armen van onze melkweg en het ontstaan van ijstijden. Alle aangevoerde tegenargumenten vertonen zwakheden waarop ze verworpen kunnen worden.
Verder verschillen wij van mening over Basaal. De elementaire natuurwetten zijn basaal. Jij bedoeld hier speculatie en correlatie, dit zijn geen basale eigenschappen. Een goed voorbeeld van speculatie is de reden van de correlatie tussen de temperatuur en het CO2 gehalte.
Iedereen gebruikt het zoals het hem uitkomt, zelfs de wereld economie wordt er aan opgehangen, te idioot voor woorden!
PS: Ik ben serieus met het klimaat bezig, ik lees diverse wetenschappelijke artikelen en probeer alles in een Natuurkundig plaatje te vatten. Ik ben geen scepticus, geen wichelaar, en ik geloof ook niet. Ik ben dol op eenvoudige formuleringen.
Nu begrijp je misschien mijn bewondering voor Miskolczi: Eenvoudig, basaal en accuraat.
March 2, 2010 at 10:01
Fulco,
Kijk naar de grafiek waar ik naar linkte, je ziet daar een aantal indices van zonne-activiteit, waaronder kosmische straling, solar irradiance and zonnevlekken: In geen van allen is een trend te ontdekken over de laatste 50 jaar die ook maar enige opwarming zou kunnen verklaren.
Zie bv ook deze paper, die tot diezelfde conclusie komt (zie fig 1). Nog niet overtuigd? Hier nog een hele rits referenties met uitleg: Er is geen trend in zonne-activiteit of gerelateerde grootheden over de laatste 50 jaar (of wellicht een zwakke trend in afkoelende richting).
Daar komt bij dat de stratosfeer is afgekoeld en dat de opwarming ‘s nachts sterker is dan overdag. Dat is wat je zou verwachten als broeikasgassen verantwoordelijk zijn voor de opwarming, en het is tegengesteld aan wat je zou verwachten als de zon ervoor verantwoordelijk zou zijn.
De infrarood absorberende eigenschappen van CO2 en andere broeikasgassen zijn basale natuurkunde. Dat een verhoging van de atmosferische concentratie van dergelijke gassen tot een verhoging van de aardse temperatuur zou leiden is al 150 jaar bekend. Dat mag best basale natuurkunde genoemd worden. Zie hier een goed historisch overview van de kennis daarover.
March 5, 2010 at 09:02
Bart,
Jouw laatste alinea over het broeikaseffect gaat niet op voor de aarde. Het broeikas effect op de aarde is verzadigd.
Het meten van de gemiddelde temperatuur blijkt toch niet zo eenvoudig als gedacht. Het blijkt dat verstedelijking grote invloed heeft.
Een recent onderzoekje laat zien dat er een correlatie is tussen de bevolkingsdichtheid en de toename van de gemiddelde temperatuur.
De bijbehorende functie voor 2010 luid grofweg dT = wortel( dichtheid / 1500). Deze functie is verkregen door wereldwijd de gegevens van de bevolkingsdichtheid te combineren met paren meetstations (minder dan 150 km verwijderd).
Zodra een thermometer is omgeven door bebouwing neemt de temperatuur bias snel toe van 0 naar +0,4 Kelvin. In verstedelijkte gebieden loopt de bias op tot +1,4 Kelvin.
De volgende stap is deze functie te bepalen voor andere jaren en deze los te laten op de ruwe temperatuurgegevens.
March 5, 2010 at 10:41
Fulco,
Het broeikaseffect op aarde is niet verzadigd; als dat wel zo zou zijn, hoe verklaar je dan het zeer sterke broeikaseffect of Venus? Fysische wetten zijn overal in het heelal hetzelfde. Het voorbeel van Venus laat zien dat de concentratie CO2 in principe een heel eind kan toenemen voordat je echt tegen natuurkundige limieten aanloopt.
Het CO2 gordijn breidt zich zijwaarts uit. Bovendien leidt een toenemende mate van verzadiging van CO2 aan het aardoppervlak ertoe dat de infrarood straling vanaf grotere hoogte naar het heelal wordt uitgestraald. Aangezien de temperatuur op grotere hoogte kouder is, verlaat daarmee minder energie het aardsysteem, en dus warmt de planeet op.
Over het effect van verstedelijking: Dat wordt meegenomen, en is relatief klein. Zelfs de fotosessie van Watts en co. laat zien dat de “goede” meetstations een zelfde trend laten zien als de “slechte” meetstations.
Misschien een idee om alvorens een argument in stelling te brengen eerst zelf even checken of het niet al tig keer is weerlegd. Dit is daarvoor een goede lijst. Een kleiner aantal wordt in het Nederlands behandeld hier.
March 5, 2010 at 19:51
@Fulco:
Als je je zo hebt ingelezen, waarom verwarde je dan de ijstijden met Veizer’s en Shaviv’s hypothese?
En dan beweer je nu opeens dat de tegenargumenten in feite zwak zijn. Leuk, je mag wel een observatie 40 miljoen jaar verplaatsen (Shaviv+Veizer), maar o wee als iemand er op wijst dat het model van ons melkwegstelsel niet zo simpel is als de beide heren voorstellen.
Er is overigens *nog* een probleem met hun hypothese: de Lachamp excursie. Zoek maar op. Een massa GCRs op aarde….en het klimaat deed niets.
June 13, 2011 at 11:42
[…] Klimaatsceptici raken ver verwijderd van de werkelijkheid (juli 2008) […]
November 13, 2014 at 12:00
[…] onzin degradeert de wetenschap tot ‘just another opinion’ en nodigt uit tot een ‘fact-free dialogue’ over wetenschap waar niemand wat aan heeft. Natuurlijk zijn er verschillende meningen over hoe om te gaan met klimaatverandering en die […]